D vitamini eksikliği belirtileri nelerdir? D vitamini nelerden sağlanır?

Vitaminlerin vücut için önemini biliyoruz. Fakat bazı vitaminlerin vücut için önemi çok çok daha fazla. Öyle ki, bazı vitaminlerin eksikliği, çok ciddi sağlık problemlerinin kaynağını oluşturabiliyor. Bu tür vitaminlerden biri de D vitamini. Bu yazıda; D vitamini nedir, neden önemlidir, D vitamininin faydaları nelerdir, D vitamini eksikliği neden olur, D vitamini eksikliğinin belirtileri nelerdir, D vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar nelerdir, D vitamini fazlası zararlı mıdır, D vitamini ihtiyacı hangi besinlerden karşılanabilir? Sorularının yanıtlarını ele alacağız.

D Vitamini nedir? Neden önemlidir?

D vitamini güneşten ve D vitamini içeren gıdalardan elde edilen, karaciğer ile vücudun yağ dokusunda depolanan, yağda çözünen bir vitamindir.

D vitamini vücuda nasıl alınır?

D vitamini iki şekilde alınır. Güneşten ve besinlerden/takviyelerden. Güneşin cilt yüzeyi üzerindeki yağlarla tepkimeye girmesiyle oluşur ve vücut tarafından emilerek vücuda alınır. Böylece güneşten D vitamini alınmış olur. Besinlerden/ takviyelerden vücuda girdiğinde ise bağırsak duvarından emilerek depolama alanındaki yerini alır.

D vitamini önemlidir, çünkü;

• Kalsiyum ve fosforun emilimini sağlar. Kalsiyum ve fosforun kemik sağlığı üzerindeki etkilerini arttırarak kemik hasarının önlenmesini sağlar ve kemiklerin korunmasını desteklemiş olur.
• Bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar; MS hastalığı başta olmak üzere, bağışıklık sistemi ile ilgili birçok hastalığın oluşumunu önler. Ayrıca enfeksiyonel hastalıklara karşı vücudu daha dirençli kılar.
• Kemik erimesi, kemik yumuşaması, raşitizm(genellikle çocuklarda) ve diğer kas ve kemik hastalıklarına karşı D vitamini koruyucudur. D vitaminin vücutta yeteri miktarda olmaması bu tür hastalıkların kaynağında yer alır.
• Diyabet, kalp krizi, felç, kanser, tansiyon gibi hastalıklara karşı koruyucu işleve sahiptir.
• Meme kanserinin seyrinde ve tedavisinde D vitamini önemli rol oynar.
• D vitamini depresyonu önler ve hafifletir.

Bu gibi faydaları D vitaminini hayati ölçüde önemli kılar.

D vitamini eksikliği neden olur?

D vitamini eksikliği, D vitamini vücutta kendiliğinden üretilmediği için; güneş ışınlarından yeteri kadar ve doğru biçimde faydalanamama, D vitamininden zengin doğru besinleri/takviyeleri doğru biçimde alamama sebeplerinden dolayı ortaya çıkar. Ayrıca emilimini engeleyecek faktörlerden dolayı da D vitamini vücuda alınamadığından eksikliği oluşabilir.

D vitamini eksikliği hangi belirtilerle görülür?

D vitamini vücudun hemen her alanını etkilediğinden eksikliği de birçok belirtiyle görülür. Vücudunuzda bu gibi belirtiler varsa, D vitamini eksikliği düşünülebilecek olasılıklar arasındadır.

• Kronik yorgunluk,
• Depresyon ve anksiyete,
• Bipolar bozukluk,
• Vücutta ağrılar,
• Kas güçsüzlüğü ve kuvvet eksikliği,
• Üşüme ve aşırı terleme,
• Uyku bozukluğu,
• Yürüme ve denge problemi,
• Kilo artışı,
• Göz altlarında morarma,
• Baş ağrısı,
• Eklem ağrıları,
• Saç dökülmeleri,

Bunlar gibi belirtiler görülüyorsa bir hekime müracaat etmekte yarar vardır.

D vitamini eksikliği birçok hastalığın kaynağında yer alır!

D vitamininin vücut sağlığı için ne kadar önemli olduğundan söz etmiştik. Bu doğrultuda, yapılan incelemeler sonucu uzmanlara göre D vitamini eksikliği birçok hastalığın kaynağında yer alıyor. Peki nedir bu hastalıklar?

• Kas ve kemik hastalıkları:

Uzun süreli D vitamini eksikliğinin en önemli sonucu kas ve kemik hastalıklarıdır. D vitamini, kalsiyum ve fosfor ile birlikte hareket ederek kas ve kemik sağlığı üzerinde doğrudan doğruya etkili olduğundan, eksikliği durumunda kas ve kemiklerde oluşabilecek hastalıklar neredeyse kaçınılmazdır.

Uzun süre D vitamini eksikliği yaşanması, yetişkinlerde Osteoporoz(kemik erimesi) hastalığı başta olmak üzere birçok kemik hastalığına sebep olurken; çocuklarda Raşitizm hastalığının en önemli nedeni olarak bilinmektedir. Kemik zayıflığı, kemik erimesi, kemiklerde şekil ve işlev kaybı gibi birçok problemin kaynağında D vitamini eksikliği yer almaktadır. Ayrıca kasların güçsüzleşmesi ve işlevini kaybetmesine yol açan birçok kas hastalığının temelinde de yine uzun süreli D vitamini eksikliği bulunmaktadır.

• Bazı kanser türleri:

Meme kanseri başta olmak üzere, tedavi ve hastalık seyri izlendiğinde, D vitamini seviyesiyle bazı kanser türleri arasında ilişki olduğu uzmanlar tarafından belirlenmiştir. Özellikle meme kanserinde, D vitamini seviyesi yüksek olan ya da yükseltilen hastalar ile düşük olan hastalar arasında gözle görülür fark olduğu gözlenmiş. D vitamini seviyesi uygun aralıkta olan hastaların iyileşme seyri D vitamini eksikliği bulunan hastalara göre daha olumlu izlenmiş. Ayrıca D vitamininin bu tür kanser hastalıklarına karşı koruyucu etkisi bulunduğu da belirtiliyor.

• Kalp ve damar hastalıkları:

Yapılan araştırmalar sonucu, D vitamini eksikliğinin, kalp hastalıkları ile ilişkili olduğunu belirten uzmanlar; kalp rahatsızlıkları, kalp ritim bozuklukları, kan basıncında artış ve yüksek tansiyon gibi rahatsızlıkların, D vitamini eksikliği ile ortaya çıkabileceğini belirtiyorlar.

• Şeker hastalığı:

D vitamininin, insülin salınımını ve direncini düzenlediğini gösteren araştırmalar, D vitamini eksikliği durumunda Şeker hastalığının da ortaya çıkabilecek hastalıklardan olduğunu ifade etmektedir.

D vitamini fazlası zararlı mıdır?

D vitamininin fazlası da hastalık sebebidir. Haliyle eksikliği kadar, D vitamininin fazlası da vücuda zararlıdır. D vitamini kalsiyumun tutulmasını arttırdığından, fazlası, vücutta kalsiyumun çökelti oluşturmasına sebep olarak böbrek taşı gibi ciddi rahatsızlıklara sebebiyet verebilir. Ayrıca vücutta bir çeşit zehirlenme yaratarak, böbrek ve kalp yetmezliğine sebep olabilir. D vitamini zehirlenmesinde genellikle, mide bulantısı, baş ağrısı, sersemlik, mide ağrısı, iştahsızlık, ışığa duyarlılık, ruhsal sorunlar, kalp ritminde düzensizlik vs.. gibi belirtiler görülebilir. D vitamini takviyesi kullanılıyorsa ve bu tür belirtiler varsa, bir hekime danışılmasında yarar vardır.

D vitamini hangi besinlerden karşılanabilir?

D vitamini için en iyi kaynak güneştir. Çünkü güneşten alınan D vitamini hem vücut tarafından daha kolay emilir ve işlenir; hem de D vitamini fazlasına sebep olmaz. Fakat, güneşin yeteri kadar görülemediği kış aylarında ya da güneş ışınlarından yoksun bölgelerde veya çalışma ortamının güneş almaması durumunda (avm, depo vs..) D vitamini bakımından zengin bir beslenme, önem taşır.

D vitamini bakımından zengin besinler şunlardır:

• Somon başta olmak üzere yağ oranı yüksek balıklar,
• Balık yağı,
• Avokado,
• Yumurta,
• Dana karaciğeri,
• Tavuk ciğeri,
• Süt, kefir vs…(Süt ürünleri)
• Yulaf,
• Isırganotu,
• Portakal suyu başta olmak üzere taze ve doğal meyve suları,
• Maydanoz,
• Tahıllar,
• Kuru yemişler,
• Tatlı patates,
• Soya,
• Mantar

Bir sonraki içerikte;

Gebelik ve emzirme dönemleri boyunca anne adayı için de anne karnındaki bebek için de vitamin ve minerallerin önemi iki kat daha fazladır. D vitamini ise bu vitaminler içinde en önemlilerinden biridir. Bir sonraki içeriğimizde Gebelikte D vitamini eksikliği konusunu ele alacağız.

Ayrıca bkz:

Magnezyum eksikliği neden olur? Magnezyum eksikliği belirtileri ve tedavisi?