Kemik erimesi (Osteoporoz) nedir? Belirtileri ve tedavisi

Halk arasında kemik erimesi olarak bilinen ve kemiklerin, kemik sağlığı için ihtiyaç duyduğu mineralleri kaybetmesiyle ortaya çıkan kemik hastalığının tıptaki adı, Osteoporozdur. Kemik erimesi hastalığı, kemiklerde özellikle kalsiyum mineralinin eksikliği ile ilgilidir. Kemikler çeşitli nedenlerle mineral kaybettikçe; kemik zayıflar, güçsüzleşir ve dayanıklılığını kaybeder. Bu da kemik erimesi olarak bilinen hastalığın doğmasına neden olur.

Kemik erimesi hastalığı kadınlarda erkeklere oranla çok büyük farkla daha fazla görülür. Bu hastalığın kadınlarda daha fazla görülüyor olmasının, kadınların biyolojik ve kimyasal yapısı ile alakalı çeşitli nedenleri bulunmaktadır:

• Kadınlarda menopoz döneminde kemik yıkımı yaşanır ve kemikler, gerekli önlemler alınmadığı takdirde hızla mineral kaybeder. Bu da özellikle menopoz döneminde kadınlarda kemik erimesi hastalığının yoğun olarak yaşanmasına neden olur. Erkeklerde de antropoz dönemi yaşanıyor olmasına rağmen, kemik sağlığını etkileyen herhangi bir sorun peydah olmamaktadır.
• Anne karnında başlayıp ergenlikten sonra yavaşlasa da 30lu yaşlara kadar devam eden kemik yapımı sürecinde, erkeklerde oluşan kemik kütlesi, kadınlarda oluşan kemik kütlesine göre çok daha fazladır. Kemik kütlesi, kemiklerin daha yoğun olmasına etki ederek kemik erimesi riskine karşı daha dirençli olmasını sağlar.
• Kadın ömrünün erkek ömrüne kıyasla daha uzun olması, yine bu kıyasta kadınlarda kemik erimesi riskinin daha fazla olmasına etki eden faktörlerden biridir.
• Testesteron yani erkeklik hormonu olarak bilinen hormon, kemik sağlığı üzerinde koruyucu bir etkiye sahiptir. Bu sebeple kemik erimesi riskine karşı erkeklerin kemik yapısı daha dirençlidir.

Bu gibi sebepler, kemik erimesinin, kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülmesine neden olan başlıca sebeplerdir. Tabi, bu sebeplerin yanında, kadınların kendi aralarında da çeşitli sebeplere bağlı olmak üzere bu hastalığı yaşama riski daha fazla olanlar vardır.

Kemik erimesi hastalığına zemin hazırlayan risk faktörleri:

Kemik yapımı ergenlik dönemi sonlarında yavaşlasa da, 30lu yaşlara kadar az da olsa devam etmektedir. Fakat, 30lu yaşlardan itibaren kemik kütlesi son halini alır ve kemik yapımı sona erer. 20li yaşlarda yavaşlamış olan kemik yapımı, kemik yıkımından geride kalır. Kemik yıkımı ile kemik yapısında depolanan kalsiyum vb.. birçok mineral, yavaş yavaş eksilmeye başlar. Belli bir döneme kadar yiyip içtiklerimiz ile dengeyi sağlamak mümkün olsa da, sağlam bir temel inşa edilmemiş ise, kemiğin zayıflaması kaçınılmaz hale gelir. Osteoporoz riskini arttıran en önemli faktörler:

• Ailede osteoporoz hikayesi bulunması.
• İltihaplı eklem romatizması başta olmak üzere, çeşitli eklem rahatsızlıkları.
• Demans (bunama),
• Sigara – alkol tüketmek.
• Hormonal kaynaklı hastalıklar (paratiroid,tiroid başta olmak üzere)
• Kalsiyum, magnezyum, vitamin D eksikliği (Magnezyum eksikliği ile ilgili daha fazla bilgi için Magnezyum eksikliği neden olur, nelere sebep olur başlıklı içeriğimize göz atabilirsiniz.
• Erkeklerde düşük testesteron düzeyi.
• Astım
• Dengesiz, yetersiz, sağlıksız beslenme.
• Egzersiz, spor, yürüyüş vb.. aktivitelerin ihmal edilmesi; hareketsizlik.

Bu gibi faktörlerin yanı sıra; kemik yapımı sona erdiğinde, yani 30lu yaşlarda ulaşılan kemik kütlesi ve yaşın ilerlemesiyle gözlemlenen kemik yıkım hızı, kemik erimesi riskini gösteren diğer belirleyici faktörlerdir.

Kemik erimesi hangi belirtilerle ortaya çıkar?

Hastalığın başlangıç süreci genellikle hissedilememektedir. Fakat hastalık ilerledikçe, kişide bir takım belirttiler ortaya çıkmaktadır. Bu belirtilerden başlıcaları şunlardır:

• Bel, sırt, boyun ağrıları.
• Hareket etmede zorlanma.
• Güçsüzlük.
• Eklemlerin çabuk yorulması.
• Omurgada kırıklar oluşması.
• El bileklerinde, eklemlerde kırıklar oluşması.
• Kalçada, kaburga kemiklerinde kırıklar oluşması.
• Boyun giderek kısalması.
• Kamburlaşma.
• Omuzların çökmesi ve yuvarlaklaşması.

Bunlar gibi belirtiler hastalık ilerledikçe artmaktadır. Öyle ki; yumuşak zemine hafif bir düşme sonucu bile vücutta kırıklar oluşabilir.

Kemik erimesi tedavisi

Hastalığın tedavisi için doktor tarafından reçete edilen ilaçlar ve takviyeler kullanılmaktadır. Hastalığın başlıca tedavisi ilaçlı tedavidir. Fakat ilaçlı tedavi tek başına yeterli değildir. Bunun yanında; beslenmeden egzersize kadar yaşam biçimini başlı başına değiştirmek elzemdir. Kemik sağlığını olumlu yönde etkileyecek iyi bir beslenme düzeni oluşturulmalı, fiziksel aktiviteler ihmal edilmemeli ve düzenli hale getirilmelidir.

Gün içinde güneş ışığından mümkün olduğunca faydalanılmalıdır. Ayrıca kemik zayıflığı bulunan hastanın düşmelere ve darbelere karşı dikkatli ve tedbirli olması gereklidir.