İlişkiden kastettiğim aşk ilişkisi değil yalnızca. Arkadaşlık, kardeşlik, anne-çocuk, baba-çocuk, eşler arası ilişki vs… Her ilişki bir süreçtir. Bu süreç sevgi ve saygı kaybedilmedikçe sürer gider. Fakat ilişkilerde yapılan kimi hatalar kişilerin yıpranmasına, değerlerin yitmesine sebep olabiliyor. Hayatta her şeyin bir telafisi vardır mutlaka. Telafisi olmayan tek şey yıpranmış duygulardır. Çünkü insanın yapısı, yiten duyguların istenildiğinde geri döndürülmesine müsait değildir. Duygular yıpranıp sönmüşse, sönmüştür; geri getirmek kişinin elinde olmaz. Bu yüzden ilişkilerde yıpratıcı olmamak, ilişkiyi korumak çok önemlidir. Kişiler arası ilişkilerde yıpranma birçok sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.

ilişkilerde yıpranma sebepleri

• Çabuk ve sık darılma:

Bir ilişkiyi en hızlı kemiren, en kolay yıpratan konuların başında çabuk ve hızlı darılma ya da başka bir deyişle fazla alınganlık gelir. Karşınızdaki kişinin her hareketinden bir şeyler almak, büyütüp dargınlık konusu haline getirmek karşınızdakinin sizinle iletişime geçmekten çekinir hale gelmesine sebep olacaktır. Düşünün ki karşınızda, her an herhangi bir sözünüze ya da davranışınıza alınma ihtimali olan birisi var. O kişiyle nasıl iletişim kurabilirsiniz? Bir yerden sonra, sürekli kendinizi ifade etmeye çalışmak yoracaktır. Aslında söylediğiniz ya da yaptığınız ile karşınızdaki kişinin bundan anladığının alakası bile yoktur; fakat alınganlığı sebebiyle hiç art niyetiniz olmamasına rağmen sürekli bir şeylere ikna etmeye, kendinizi ifade etmeye çalışırsınız. Birinin sürekli art niyetiniz olmadığı halde size darılması duygularınız açısından ne kadar zor, yorucu ve yıpratıcı olur değil mi? Bu yüzden siz de güzel ilişkiler kurabilmek için alınganlığınızı rafa kaldırın. Ki karşınızdakinin kalbini yormayın, üzmeyin.

• Sürekli açıklama bekleme:

ilişkilerde karşımızdaki kişi ya da kişilerden sürekli olarak açıklama beklemek karşımızdakinde baskı hissi oluşturarak, ilişkilerde yıpranma yaratır. Açıklama beklemek, çoğu konuda kişiyi yönetmekle ilgilidir. Mesela bir patron işle ilgili bir konuda açıklama bekleyebilir, bir öğretmen ödevini yapmamasıyla ilgili öğrencisinden açıklama bekleyebilir. Ama bir aile ya da arkadaş ilişkisinde her konuda karşımızdakinden açıklama beklemek, üstünlük kurmaya çalıştığımız hissini vererek ilişkiyi zamanla yıpratır. Tabi ki açıklanması gereken konular olabilir. Fakat bu bir baskı oluşturma şekline dönüşmemelidir. Saygı çerçevesinde konuşulduğunda açıklama zaten kendiliğinden gelecektir. Kimsenin efendisi olmadığımızı unutmayalım.

• Sürekli özür bekleme

Evliliğimin ilk yıllarında eşimle her tartışmamızdan sonra ondan özür beklerdim. Zamanla kişiler arası ilişkilerde tartışmaların hiçbir zaman tek taraflı gelişmeyeceğini anladım. Eğer ortada bir sorun varsa, bu sorunun iki tarafında da sorumluluk vardır. Bir tarafta daha az, bir tarafta daha fazladır belki. Ya da eşittir. Ama iki taraf da mutlaka sorumludur. Tartışmanın taraflarından biri de olsanız, tartışmaya hakem de tayin edilmiş olsanız bu gerçeği unutmamanız gerekir. Tartışmalar hiçbir zaman tek taraflı değildir! Bu yüzden karşı taraftan özür beklemek de ilişkilerde yapılan en büyük hatalardan biridir. Bir tartışma ya da kırgınlık söz konusu olduğunda yapılacak en güzel şey kısa bir sakinleşme ve öz eleştiri molası sonrasında kendi hatalarını da göz önünde bulundurarak karşılıklı konuşma ve sorunların çözümü üzerine kafa yorarak ortak noktalar bulmadır. Ancak bu sayede ilişkilerde yıpranma azaltılabilir.

• Tehditkâr konuşma biçimi

Bir insanı seviyorsak, o insanı kaybetmekten korkarız. Bu bir, kişiler arası ilişkiler, gerçeğidir. Fakat sürekli kaybetme korkusunun törpülenmesi, insanın duygularını yıpratır. Bunu siz yapın ya da sizin adınıza üzerinizde etki sahibi bir başkası (‘bak ayağını denk al yoksa onu senden uzaklaştırırım’ gibi) yapsın; her halükarda karşınızdaki kişi için yıpratıcı ve incitici olacaktır. Bunlar yaşanıyor. Karşınızdaki kişi sürekli ‘şöyle dersem onu kaybederim, böyle yaparsam onu kaybederim’ düşünceleri ile kaybetme korkusundan kendi karakterinden tavizler verir. Kimseye böyle bir buhran yaşatmak istemezsiniz. He tabi her tavizin de bir sonu vardır. Sonuçta sürekli sizle ilgili tehditkâr konuşmalardan yorulur, yıpranır ve neticede ilişki bozulur. Kimseyle sevgisi, kaybetme olasılığı ile ilgili tehditkâr konuşulmamalıdır. Bu vicdani bir durumdur. Ve kişiler arası ilişkilerde en önemli yıpranma sebeplerinden biridir.

• Dargınlığı/tartışmayı uzatma

Haklı gerekçelerle birbirimize darılabiliriz. Kişiler arası ilişkilerde dargınlıklar -haklı gerekçelerle- yaşanabilir. Fakat burada önemli olan bu dargınlıkları uzatmamaktır. Bir dargınlık ne kadar uzarsa ilişkilerde yıpranma da o derece artar. Çünkü dargın olduğunuz kişi, o süreçte sinirine yenik düşüp size karşı düşündükçe kendisini doldurabilir. Bu kez dargınlığı sonlandırmak isteseniz de karşınızdaki kişi, dargınlık uzadığından, artan öfkesiyle bunu istemeyebilir. Sevdiklerimizle küslük, zaten başlı başına saçmalıktır. Dargınlık da uzatılıp sündürülmemeli, küslüğe çevrilmemelidir.

• Sorunları konuşmadan tavır alma

Düşünün ki sevdiğiniz biri sizin bir lafınıza ya da davranışınıza -haklı ya da haksız olarak- darılıyor. Fakat bunu size söyleyip telafi etme fırsatı vermek yerine susup tavır almayı tercih ediyor. Bu ilişkiyi nasıl düzeltebilirsiniz? Sorunun ne olduğunu bilmiyorsunuz, karşınızdakinin neden bir anda sizden uzaklaştığını bilmiyorsunuz, soruyor cevap alamıyorsunuz. Nasıl düzeltilir bu ilişki? Ne büyük çıkmaz değil mi? Siz de böyle bir şeyi sevdiklerinize yaşatmayın. Bir sorununuz varsa, söyleyin, çözmeye çalışın. Hiçbir sorunun tek taraflı olmadığını aklınızda bulundurarak. Bir Türk atasözü der ki; derdini söylemeyen derman bulamaz!

• Öz eleştiri yapmama

Her zaman biz haklıyızdır, hiç hatamız yoktur, sorunlarımızda tüm sorumluluk karşı tarafa aittir. Olduuuu, bize müsaade! Böyle bir şey yok maalesef. Ortada bir problem varsa, bu probleme iki yönlü bakmak gerekir. ilişkilerde kendi hatalarımızı aramak, bulmak, eleştirmek gerekir. Karşımızdakine hemen hışımlanıp üste çıkmak yerine, eşit seviyede çözüm odaklı davranmak gerekir. Karşınızdaki kişinin davranışını eleştirmeden evvel, sizin o konuda dikkatli davranıp davranmadığınızı tartmanız gerekir ki; kendi yapmadığınız şeyi karşınızdakinden beklemeyin. Bir Türk atasözü der ki; iğneyi kendine çuvaldızı başkasına!

*İlişkilerin temeli sevgi, saygı ve inançtır. Bunlar gerçekten varsa, yukarıdakiler olmamalıdır. Bir ilişkide hem sevgi, saygı, inanç; hem de dargınlık, sabırsızlık, hükümranlık aynı anda barınamaz. İki grup bir arada yürütülmeye çalışıldıkça ilişkilerde yıpranma oluşacaktır. Sevdiklerimizi üzmek, sürekli duygularını tartmak sevginin nifak tohumu olmamalıdır. Yerine göre ufak tefek hataları görmezden gelmek, sevgiyi her daim üstte tutmak gereklidir. Tertemiz sevgi, sağlam temelli bir ilişki ancak böyle mümkün olabilir.